وێنەى خاتوو (یوخفید لیفشیتز) لەکاتى کۆنگرە ڕۆژنامەوانیەکەیدا، تەلئەبیب، (٢٤/ ١٠ /٢٠٢٣).
بە درێژایی چەندین ساڵی ڕابردوو، میدیای دەوڵەتی داگیرکاری ئیسڕائیل و میدیای بڵاوکەرەوەی ڕق‌و کینە لە ڕۆژئاواو ئەوروپاى هاوپەیمانیان، کاری ئەوە بووە بزووتنەوە بەرگریکارییە فەڵەستینیەکان بە تیرۆریست بناسێنێت، ئەوان فەڵەستینیەکانیان تۆمەتبار دەکرد بەوەی ژن‌و منداڵ دەکوژن‌و دەست لە کەس ناپارێزن، بەڵام لەماوەی پانزە ڕۆژی ڕابردوودا هەموو ئەم درۆیانە پووچەڵبوونەوەو بە پێچەوانەی ویستی حکومەتی ئیسڕائیل‌و حکومەتە هاوپەیمانەکانی لە زلهێزان‌و ئاژانسە هەواڵیە ساختەکارەکانیان، ڕۆژ بە ڕۆژ هاوسۆزی بۆ کێشەی فەڵەستین زیاتر دەبێت‌و پشتیوانی دۆزە ڕەواکەی گەورەتر دەبێت‌و گەلانی ڕۆژئاوا باشتر تێدەگەن لەوەی کە ئەو دەزگا میدیاییانە درۆیا لەگەڵ دەکەن‌و ڕاستیەکانیان لەبارەی فەڵەستین‌و فەڵەستینیەکان‌و بزووتنەوە بەرگریکارەکانیان لێ دەشارنەوە، بەجۆرێک ئەو خۆپیشاندانانەى بۆ پشتیوانى غەززە لە وڵاتانى ڕۆژئاواو بەتایبەت واشنتۆن بەڕێوە دەچن لە بیست ساڵى ڕابردوودا وێنەیان نەبووە.
"بەو پەڕى ڕێزو خۆشەویستیەوە مامەڵەیان
لەگەڵ ئێمەو هەموو دیلەکان دەکرد!"
شەوی ڕابردوو، فەڵەستینیەکان دوو ئافرەتی بەتەمەنی ئیسڕائیلیان ئازاد کرد، ئەو ئیسڕائیلەی کە چەکی داوە بە هەموو مەدەنییەک بۆ ئەوەی شەڕی فەڵەستینیەکان بکات، ئەو مەدەنیانەی لە وڵاتانی ئەوروپاو ڕۆژئاواوە هاتوون فەڵەستینیەکان دەردەکەن‌و لەسەر خاکەکەیان کۆمەڵگەی نیشتەجێبوون دروست دەکەن، بەڵام هەموو دونیا بینی کە بزووتنەوەی بەرگری فەڵەستینی نەوەک تیرۆریست نیە، بەڵکو بەوپەڕی سۆزو خۆشەویستیەوە مامەڵە لەگەڵ دیل‌و بە بارمتەگیراوەکاندا دەکات، ئەمەش نەوەک بانگەشەی خۆیان بێت، بەڵکو وتەی ئەوانەی کە ئازادبوون، لە کاتێکدا ڕۆژ نیە دەیان‌و سەدان ژن‌و منداڵی فەڵەستینی لەژێر دارو پەردووی باڵەخانەکاندا کە بە بۆردوومانی کوێرانەی سوپای ئیسڕائیل ڕووخێنراون دەرنەهێنرێن، لە کاتێکدا دەوڵەتەکەیان لە کوشتنی فەڵەستینیەکاندا تەنانەت دەست لە نەخۆشخانەو قوتابخانەو مزگەوت‌و کڵێساش ناپارێزێت.
یوخفید لیفشیتز، ئەو بەساڵاچووە ئیسڕائیلییەی بزووتنەوەی بەرگری ئیسلامی، ناسراو بە حەماس، شەوی ڕابردوو ئازادیان کرد، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند: "کە چەکدارە فەڵەستینیەکان بە باشترین شێوە مامەڵەیان لەگەڵ ئێمەو هەموو دیل‌و بە بارمتەگیراوەکاندا کردووە، بەوپەڕی ڕێزو خۆشەویستیەوە هەرچیمان پێویست بووە بۆیان دابینکردووین لە پێداویستی و پێداویستی پزیشکی و دەرمان‌و بینینی پزیشک، تەنانەت ئافرەتیان هێناوە بۆ ئەوەی بەتایبەت خزمەتمان بکات، ئەوەی پێویستمان بووە بە زیادەوە بۆیان دابین کردووین، هەر لەگەڵ دەستگیرکردنمان ئێمەو هەموو دیلەکانی تریان ئاگادارکردووەتەوە کە زۆر بەباشی مامەڵەمان لەگەڵ دەکەن‌و ئەوەی پێویست بێت لە خواردن‌و خواردنەوە بۆمان دابین دەکەن، هەر واشیان کرد".
" ئەوان وتیان ئێمە باوەڕمان بە قورئان هەیە،
ئازارتان نادەین "
هەروەها بە ڕۆژنامەنووسانی ڕاگەیاند: "ئەوان وتیان ئێمە باوەڕمان بە قورئان هەیە، ئازارتان نادەین، بەو جۆرە مامەڵەتان لەگەڵ دەکەین کە لەگەڵ چواردەوری خۆماندا مامەڵە دەکەین".
هەورەها وتی:" ئەوان هەموو چەند ڕۆژ جارێک پزیشکیان بۆ ئەهێناین بۆ ئەوەی چاودێری تەندروستیمان بکات، وە دەرمانیان بۆ دابین دەکردین، ئێمە نان‌و پەنیری سپی‌‌و خەیارو تەماتەمان دەخوارد هەروەک ئەو خواردنەی ئەوان دەیانخوارد"
سەبارەت بە هۆکاری ئەو تەوقەیەی لەگەڵ یەکێک لە چەکدارەکان کردی کاتێک خواحافیزی لێکرد، ئەو هاووڵاتیە ئیسڕائیلیە وتی:" ئەو تەوقەیەم لەگەڵ ئەو چەکدارەی بزووتنەوەی بەرگری فەڵەستینی کرد لەبەر ئەوەی زۆر بەباشی لەگەڵ من‌و لەگەڵ هەموو دیل‌و بەبارمتەگیراوەکان مامەڵەیان دەکردو هەموو پێداویستیەکانیان دابین دەکردین".
پاشا وتی: " بەڕاستی ئەوان زۆر باش بوون، هەروەها سووربوون لەسەر ئەوەی کە خواردن‌و خواردنەوەی پێیستمان پێبدەن‌و بیخۆین، بەڕاستی بەباشی مامەڵەیان لەگەڵ دەکردین، گرنگیان بە هەموو پێداویستیەکمان ئەدا بە وردەکارییەوە".
" بۆیە تەوقەم لەگەڵ چەکدارەکە کرد،
چونکە بەڕاستى ئەوان چاک بوون لەگەڵمان"
لەگەڵ بڵاو بوونەوەی کۆنگرە ڕۆژنامەوانیەکەش، ئەوانەی دەیانویست دونیا بە تاریکی بمێنێتەوەو دەمامکی دەوڵەتە ستەمکارو داگیرکارەکەیان نەکەوێت‌و درۆکانیان بۆ هەموو جیهان ئاشکرا نەبێت دەستیان کرد بە ڕەخنەگرتن لە کۆنگرە ڕۆژنامەوانییەکەو دەسەڵاتداران کە چۆن رێگەیانداوە ئەو کۆنگرە ڕۆژنامەوانیە بەڕێوە بچێت؟
پەیامنێری دەزگای پەخش‌و بڵاوکردنەوەی گشتی ئیسڕائیل، ئەمیشای شتاین، لە ئەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی (ئێکس) نووسیویەتی:" ڕەخنەی زۆرم بیست لەو کەسانەوە کە بەشداربوون لە ڕیکلامکردن بۆ ئیسڕائیل لەم ڕۆژانەی دواییدا، کە ڕێگەدان بە ڕاستەوخۆ قسەکردنی ئەو ئافرەتە بەساڵاچووە ئازادکراوە بۆ میدیاکان هەڵەبووە"، ئەو پەیامنێرەی دەزگای میدیایی ئیسڕائیل پێی وایە بەرپرسانی پەیوەندیدار ئەو بابەتەیان پێشتر گفتوگۆ نەکردووە.
کێشەى فەڵەستین، کێشەیەک نیە بزووتنەوە چەکدارییەکان دروستیان کردبێت، بەڵکو لەکاتێکدا مێژووى دروستبوونى رێکخراوێکى وەک (حەماس) بۆ ساڵى (١٩٨٧) دەگەڕێتەوە، بەڵام داگیرکردنى خاکى فەڵەستین و دروستکردنى دەوڵەتێکى نامۆ لەسەر زەویییەکانیان لە ساڵى (١٩٤٨)ەوە دەستى پێکردووە بە هاووڵاتى زلهێزان بە تایبەت بەریتانیاى ئەو کاتە، بە درێژایى ئەو مێژووە چەندینجار دەوڵەتى داگیرکارى ئیسڕائیل قەسابخانەى گەورەى بۆ خەڵکى فەڵەستین دروستکردووە بەجۆرێک قوربانیەکانى لە ژن و منداڵ و بەساڵاچوو بە هەزارانن، کە دیارترینیان کوشتنى نزیکەى (٣٠٠٠) هاووڵاتى فەڵەستینیە لە هەردوو ئۆردوگاى (سەبراو شاتێلا)ى ئاوارەنشینى فەڵەستینى لە خاکى لوبنان بە هاوکارى چەند میلیشیایەکى لوبنانى هاوپەیمانى دەوڵەتى ئیسرائیل.
بۆیە ئەوەى ڕاستیەکى حاشا هەڵنەگرەو زۆرجار میدیاو کەسانى سیاسى و نووخبەى دژە هەر شتێک ئیسلامى بێت، ئەیانەوێت خەڵکى پێ چەواشە بکەن ئەوەیە کە بزووتنەوەى بەرگرى ئیسلامى فەڵەستین (حەماس) لە خەڵکى فەڵەستین جیا بکەنەوە، لەکاتێکدا ئەندامانى ئەو ڕێکخراوە تەنهاو تەنها لە فەڵەستینیەکان پێکدێت و ڕێگەیان نەداوەو ڕێگەش نادەن غەیرى فەڵەستینى لە تێکۆشانەکەیان بەشداربێت، ئەوان بەهۆى ڕاستگۆییان و بەهۆى مامەڵەنەکردن بە کێشەى فەڵەستین و بەهۆى وازنەهێنان لە قودس و زەوى فەڵەستین لە بەرانبەر دەوڵەتى ئیسڕائیدا بوونەتە نوێنەرێکى ڕاستەقینەى کێشەى فەڵەستین، لە تێکۆشانەکەشیاندا سەرۆک و سەرکردەکانیان لە پێشى پێشى خەباتەکەیانەوەن، گەلى فەڵەستینیش پاڵپشتى ئەم ڕێکخراوە ڕەسەنەى خۆى دەکات و بەردەوام گەنجینەکەى پڕە لە گەنجانێک کە ئامادەن لە پێناو بیروباوەڕو خاکى وڵاتەکەیاندا بمرن نەوەک بە زەلیلى و ژێردەستەیى بژین.
ڕاستە کێشەى فەڵەستین تەنها کێشەى حەماس نیە و کێشەیەکى گەورەترە لە حەماس، هەروەها ئەو ڕێکخراوەش وەک کارى سیاسى هەر کۆمەڵە مرۆڤێک شایەنى ڕەخنەو سەرنج و تێبینیە، بەڵام ئەوەى ڕوونە ئەوەیە تا ئێستا ئەوان پابەندى بنەما گەلێکن کە لەسەر هەموو مرۆڤێکى بە ویژدانى پێویست دەکات هاوسۆزیان بێت، ئەو بنەماو پڕەنسیپانەش بەشێکیان ئەوانە بوون ئەمڕۆ ئەو خاتوونە بەساڵاچووە لە پایتەختى دەوڵەتى داگیرکارى ئیسڕائیل بۆ ڕۆژنامەنووسانى ئاشکرا کردو وەک ڕاستیەکى تاڵ چوو بە قوڕگى ئیسڕائیلییەکان و هاوپەیمانەکانیدا.
عومەر گوڵپی
٢٤ی ١٠ی ٢٠٢٣